John Manusama

John Manusama was van 1966 tot 1993 president in ballingschap van de Republiek der Zuid-Molukken.

John Manusama

Manusama één jaar in de gevangenis waar hij het boekje schreef Om Recht en vrijheid 

Op 27 december 1949 werd de soevereiniteit overgedragen aan de Verenigde Staten van Indonesië. Spoedig na de soevereiniteitsoverdracht begon Indonesië met het opheffen van de federale structuur. Als reactie daarop volgde op 25 april 1950  op Ambon de proclamatie van de Republik Maluku Selatan oftewel de Vrije Republiek der Zuid-Molukken waarbij Manusama minister van Onderwijs werd. Op 29 juli van dat jaar volgde John Manusama, Alexander Nanlohy als minister van Defensie op. Na de invasie van Ambon door het Indonesische leger vluchtte hij in december 1950 naar het nabijgelegen eiland Ceram.

Via het toen nog bij het Koninkrijk der Nederlanden behorende Nieuw-Guinea zocht hij tevergeefs militaire steun bij Nederland. In juni 1952 kwam hij samen met zijn vrouw aan in Nieuw-Guinea. Als gevolg van de publicatie van een oproep aan Zuid Molukkers om het onafhankelijkheids ideaal trouw te blijven, werd Manusama voor ongeveer een jaar opgesloten in de gevangenis. Tijdens deze gevangenschap schreef hij het boekje Om recht en vrijheid wat in 1952 door de Utrechtse uitgeverij Libertas werd uitgegeven. In 1995 bij de herdenking van het 45-jarig bestaan van de RMS werd het heruitgegeven.

De erfenis van Manusama

Manusama genoot aanvankelijk groot gezag en aanzien in de Molukse gemeenschap in Nederland. Zijn positie kwam in het midden van de jaren zeventig in gevaar. Molukkers namen hem toen zijn rol bij de treinkapingen en gijzelingen kwalijk. In hun ogen liet hij de jongeren die tot geweld waren overgegaan als een baksteen vallen. Manusama veroordeelde de gewelddadige acties die het ideaal van de Molukkers in zijn ogen vooral schade berokkenen.

Ternauwernood behield hij zijn functie. In de jaren daarna bleef er kritiek op zijn optreden en op dat van andere leden van de regering in ballingschap. Jongere Molukkers verweten de oude garde, dat ze te strikt vasthield aan het ideaal van onafhankelijkheid en te weinig ogen had voor de realiteit.

Toch was er ook grote waardering voor de resultaten die Manusama boekte. Zo kwam er, mede dank zij hem, het inspraakorgaan welzijn Molukkers. Ook de oprichting van het Moluks museum (Utrecht) is mede aan hem te danken. Begin 1993 trad Manusama vanwege zijn leeftijd af. Het presidentschap werd hem te zwaar. Daarna zijn er verschillende RMS presidenten in ballingschap geweest. Vandaag de dag is Johannes Gerardus “John” Wattilete de president van de Republik Maluku Selatan. Wattilete is geboren in Nederland en heeft een Zuid-Molukse vader en een Nederlandse moeder. Hij groeide op in de Molukse wijk van de Gelderse plaats Bemmel waar hij al jong in de wijkraad kwam.

De Reizende Tentoonstelling In Twee Werelden | Molukkers in Nederland is een initiatief van Nathalie Toisuta. De realisatie vindt plaats door Peoples Media Foundation en Media Luna. Voor vragen: info@reizendetentoonstelling.nl